Picha na footer.com |
Simple
Present Tense hutumika kuelezea matendo ambayo hufanywa mara kwa mara , kila
siku, hurudiwa rudiwa mfano kila wiki, kila mwaka au taarifa ambazo ni za kweli kwa ujumla kama vile jua kuzama n.k.
Kanuni kuhusu vitendo (Verbs):
Vitendo katika simple present tense hufuata kanuni
zifuatazo:
Kama watendaji ni I, WE, YOU, au THEY, basi vitendo huwa
katika hali yake ya kawaida ya asili bila ya kubadilisha kitu, mfano KULA- EAT,
PIKA-COOK, SOMA- READ, ANDIKA- WRITE, SAFISHA - CLEAN.
Ila kama watendaji wa vitendo husika ni kati ya HE, SHE , IT
, basi vitendo huongezewa S au ES, kutegemeana na aina ya neno. Mfano EATS, COOKS,
READS, WRITES, CLEANS
Mfano ya sentensi katika present simple tense:
I eat –Mimi hula.
She reads–Yeye husoma (mwanamke)
He cooks –Yeye hupika (mwanaume)
They talk – Wao huzungumza
Sasa tuangalie namna ya kuandika sentensi katika miundo ile
minne tuliyosoma sehemu ya utangulizi
Sentensi za maelezo
chanya : Hizi hutoa taarifa bila kukanusha wala kuuliza swali.
Mfano wa sentensi ya maelezo chanya katika simple present
tense
They talk – Wao huzungumza
Jinsi ya kuandika
sentensi za maelezo chanya katika simple present tense:
Katika muundo wa sentensi hizi, hakikisha mtenda anatajwa
mwanzoni, kisha kufuatia KITENDO chenye
kuongezewa S au ES kama mtenda ni wa HE, SHE, IT, na kama mtendaji wa kitendo
ni wa I, YOU, WE, THEY, basi weka tuu kitendo katika hali yake halisi bila S
wala ES.
Mfano:
I WRITE– Mimi husoma
She WRITES –Yeye husoma (mwanamke)
He SINGS- Yeye huimba (mwanaume)
We SING – Sisi huimba
Sentensi za kukanusha
: Hizi hutoa taarifa za kukanusha wala tukio.
Mfano wa
sentensi ya maelezo ya kukanusha katika simple present tense
-He does not sing. Yeye haimbi.
Jinsi ya kuandika
sentensi za kukanusha katika simple present tense :
Katika muundo wa sentensi hizi, hakikisha mtenda anatajwa
mwanzoni, kisha kufuatia na DOES kama mtendaji wa kitendo anatoka kundi la
HE,SHE, IT, ila kama mtendaji anatoka kundi la THEY, I, WE, YOU, basi tumia
neno DO. Ukishafanya hivyo ongezea neno NO baada ya DOES au DO kisha taja
kitendo ila sasa vitendo VYOTE vitakuwa katika hali ya kawaida bila kuongezewa
S au ES haijalishi ni kundi lipi la mtendaji wa tendo.
Mfano:
He does not sing.
–Yeye huwa haimbi
They do not sing
– Wao huwa hawaimbi
I do not read –
Mie huwa sisomi
She does not
read. Yeye huwa hasomi. Ni makosa
kusema She does not READS.
Sentensi za kuuliza chanya: Hizi huuliza swali katika hali
chanya.
Mifano ya
sentensi ya kuuliza chanya katika simple present tense
Does he sing well ?
-- Je yeye huimba vizuri ?
Do they sing well ? Ye wao huimba vizuri ?
Jinsi ya kuandika sentensi za kuuliza chanya
katika present continuous tense :
Katika
muundo wa sentensi hizi, hakikisha mtenda HATAJWI mwanzoni, , Hivyo basi ANZA na
DOES kama mtendaji wa kitendo anatoka kundi la HE,SHE, IT, ila kama mtendaji
anatoka kundi la THEY, I, WE, YOU, basi tumia neno DO. Ukishafanya hivyo mtaje
mtenda, kisha taja kitendo ila sasa
vitendo VYOTE vitakuwa katika hali ya kawaida bila kuongezewa S au ES
haijalishi ni kundi lipi la mtendaji wa tendo.
Mifano Zaidi:
Does he teach ? Je yeye hufundisha ?
Do I teach ? Je mimi hufundisha ?
Do I go to school ?
Je mimi huenda shule ?
Do you go to school ? Je wewe huenda shule ?
Does she go to school ? Je yeye huenda shule ?
Sentensi ya kuuliza
kwa kukanusha: Hizi huuliza swali katika hali ya kukanusha.
Mifano ya
sentensi za kuuliza kwa kukanusha katika simple present tense
Doesn’t he play
football? Je yeye huwa hachezi mpira wa
miguu?
Don’t you play
football ? Je wewe huwa hauchezi mpira wa miguu ?
Jinsi ya kuandika
sentensi za kuuliza kwa kukanusha katika present perfect tense :
Katika muundo wa sentensi hizi, hakikisha mtenda HATAJWI
mwanzoni, , Hivyo basi ANZA na DOES kama mtendaji wa kitendo anatoka kundi la
HE,SHE, IT, ila kama mtendaji anatoka kundi la THEY, I, WE, YOU, basi tumia
neno DO, kisha ufuatiwe na NOT. Ukishafanya hivyo mtaje mtenda, kisha taja kitendo ila sasa vitendo VYOTE
vitakuwa katika hali ya kawaida bila kuongezewa S au ES haijalishi ni kundi
lipi la mtendaji wa tendo.
Does + not = Doesn’t
Do + not = Don’t
Mifano zaidi:
Doesn’t he play everyday ? Je huwa hachezi kila siku ?
Don’t we like mangoes?
Je huwa hatupendi maembe ?
Hitimisho:
Pitia aina nyingine za tenses kama tulivyoona hapa Mbuke Times, kwa kubofya link hapa chini
0 comments:
Post a Comment